Gelijktijdig overlijden: wat nu?

Het gevolg was dat de wettelijke erfgenamen van de man alle gezamenlijke bezittingen van het stel erfden. Een voorbeeld dat het belang van een testament illustreert.

Maar wat als onduidelijk is wanneer precies de een en de ander is overleden? In het voorbeeld hierboven was via de registratie in het ziekenhuis vast te stellen in welke volgorde beiden waren overleden. In veel andere situaties zal dat niet mogelijk zijn. Bijvoorbeeld bij rampen of verkeersongevallen. Of in situaties dat de stoffelijke overschotten pas veel later worden gevonden. We spreken dan van commoriënten.

De Nederlandse wet heeft daar een wettelijke regel voor. Bij onzekerheid geldt, dat de een niets ontvangt uit de nalatenschap van de ander en omgekeerd. Anders gezegd: ieders vermogen wordt apart behandeld.

Dat geldt niet alleen wanneer beide overleden personen via de familierechtelijke betrekking elkaars erfgenamen waren. Ook wanneer via een testament twee of meer mensen elkaar als erfgenamen hebben aangewezen, geldt deze wettelijke regel.

Dat is niet overal zo. In sommige Angelsaksische landen geldt de regel, dat de oudere geacht wordt eerder te zijn overleden dan de jongere. Dat kan tot vreemde situaties leiden wanneer mensen uit verschillende landen erfgenaam van elkaar zijn en discussie ontstaat over de vraag welke regel van toepassing is: de Nederlandse of die Angelsaksische.

In de Europese Unie doet zich dit probleem natuurlijk relatief vaak voor. Ook allerlei andere kwesties uit het erfrecht hebben geregeld een grensoverschrijdend karakter. Duidelijkheid voor nabestaanden is dan zeer gewenst. Een dierbare verliezen en dan ook nog ingewikkeld gedoe over erfenissen is teveel.

Sinds 2012 bestaat er een Erfrechtverordening waarin allerlei zaken praktisch geregeld worden. Daarin staat ook een commoriëntenregel die een kopie is van de Nederlandse regel. Dus binnen de Europese Unie geldt niet zoiets als: de oudste wordt geacht het eerst te zijn overleden. Iedere individuele nalatenschap wordt apart afgewikkeld, net zoals in Nederland, bij gelijktijdig overlijden.